Podatek u źródła (WHT) — jak go legalnie zminimalizować dzięki spółce zagranicznej?

Podatek u źródła, znany również jako WHT (ang. Withholding Tax), jest jednym z kluczowych elementów międzynarodowego opodatkowania, który może znacząco wpłynąć na rentowność transakcji między firmami działającymi w różnych krajach. Wielu przedsiębiorców prowadzących działalność międzynarodową nie zdaje sobie sprawy, że odpowiednio zaplanowana struktura podatkowa, w tym założenie spółki zagranicznej, pozwala na legalne zminimalizowanie tego obciążenia. W tym artykule przybliżymy, czym jest podatek u źródła, jak działa i jakie mechanizmy można zastosować, aby skutecznie go ograniczyć.

Podatek u źródła to rodzaj podatku od płatności transgranicznych, takich jak dywidendy, odsetki czy należności licencyjne. Jest pobierany przez kraj źródła dochodu, czyli kraj, z którego pochodzi płatność. Na przykład, jeśli polska spółka wypłaca dywidendę do zagranicznego udziałowca, Polska jako kraj źródła pobiera podatek u źródła według określonej stawki. Stawki te są często wysokie — w Polsce standardowa stawka wynosi 19% dla dywidend.

Warto jednak zaznaczyć, że dzięki podpisanym przez Polskę umowom o unikaniu podwójnego opodatkowania (DTT — Double Taxation Treaties), możliwe jest obniżenie stawki podatku u źródła. W praktyce jednak, aby skorzystać z preferencyjnej stawki, należy spełnić szereg warunków formalnych, takich jak dostarczenie certyfikatu rezydencji podatkowej odbiorcy płatności.

Dla wielu przedsiębiorców najlepszym rozwiązaniem okazuje się założenie spółki w kraju, który posiada korzystną umowę DTT z Polską lub oferuje preferencyjne przepisy w zakresie opodatkowania przychodów pasywnych. Przykładami takich krajów mogą być Cypr, Holandia, Malta czy Luksemburg. Kraje te często oferują stawki podatku u źródła na poziomie 0–5% lub całkowite zwolnienia w określonych przypadkach.

Spółka zagraniczna może być wykorzystywana jako podmiot holdingowy, do którego trafiają dywidendy lub należności licencyjne. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie podatku u źródła w Polsce i dalsze planowanie reinwestycji zysków na poziomie międzynarodowym. Kluczowe jest jednak, aby spółka holdingowa miała realne funkcje gospodarcze, a nie była tzw. spółką „pustą” (shell company). Organy podatkowe coraz częściej badają rzeczywistą substancję ekonomiczną podmiotów zagranicznych.

Należy pamiętać, że nieprzestrzeganie zasad substancji ekonomicznej (substance requirements) może skutkować zakwestionowaniem preferencyjnych stawek podatku u źródła i naliczeniem zaległego podatku wraz z odsetkami oraz sankcjami karnymi skarbowymi. Dlatego też, planując założenie spółki zagranicznej, warto zadbać o biuro, pracowników, lokalne konto bankowe oraz realne umowy handlowe.

Podstawową przesłanką umożliwiającą skorzystanie z obniżonej stawki podatku u źródła jest posiadanie ważnego certyfikatu rezydencji podatkowej. Dokument ten potwierdza, że odbiorca płatności jest rezydentem podatkowym kraju, z którym Polska ma podpisaną umowę DTT. Certyfikat musi być aktualny i dostarczony przed dokonaniem wypłaty. W wielu krajach istnieje także obowiązek przeprowadzenia procedury beneficial owner, czyli udowodnienia, że spółka zagraniczna jest rzeczywistym właścicielem dochodów, a nie tylko pośrednikiem.

Oprócz kwestii formalnych, ważnym aspektem jest transparentność i zgodność z przepisami. Przedsiębiorcy coraz częściej korzystają z doradztwa międzynarodowych kancelarii podatkowych, które pomagają w przygotowaniu odpowiedniej dokumentacji oraz przeprowadzeniu procesu rejestracji spółki w wybranej jurysdykcji. Profesjonalne podejście do planowania podatkowego minimalizuje ryzyko sporów z fiskusem oraz zwiększa bezpieczeństwo całej struktury.

W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby kontroli transgranicznych oraz wymiany informacji między administracjami podatkowymi państw UE i OECD. W praktyce oznacza to, że próby ukrycia rzeczywistego właściciela dochodu lub wykorzystywanie fikcyjnych struktur mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. Dlatego też odpowiedzialne planowanie podatkowe powinno opierać się na realnych podstawach ekonomicznych i zgodności z międzynarodowymi standardami.

Podatek u źródła można także ograniczyć dzięki dyrektywom unijnym, np. dyrektywie Parent-Subsidiary Directive oraz Interest and Royalties Directive. Umożliwiają one, pod pewnymi warunkami, całkowite zwolnienie z podatku u źródła od dywidend, odsetek czy należności licencyjnych między powiązanymi podmiotami w UE. Jednak, aby skorzystać z tych zwolnień, należy spełnić szereg kryteriów formalnych, takich jak minimalny okres posiadania udziałów czy udział kapitałowy na odpowiednim poziomie.

Kolejną popularną metodą ograniczania podatku u źródła jest wykorzystanie tzw. rulingów podatkowych (tax rulings), czyli indywidualnych interpretacji podatkowych wydawanych przez administrację podatkową kraju, w którym planuje się założyć spółkę. Dzięki nim przedsiębiorcy mogą uzyskać pewność co do stosowania przepisów podatkowych w konkretnym przypadku.

W kontekście optymalizacji podatkowej niezwykle ważne jest także uwzględnienie przepisów dotyczących cen transferowych. Transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi, w tym między spółką polską a zagraniczną holdingową, muszą być przeprowadzane na warunkach rynkowych. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować doszacowaniem dochodu oraz dodatkowymi sankcjami.

Podsumowując, minimalizacja podatku u źródła dzięki spółce zagranicznej jest możliwa i legalna, pod warunkiem starannego zaplanowania całej struktury. Kluczowe elementy to wybór odpowiedniej jurysdykcji, spełnienie wymogów formalnych (certyfikat rezydencji, substancja ekonomiczna, procedura beneficial owner), transparentność oraz zgodność z międzynarodowym prawem podatkowym. Warto również współpracować z doświadczonymi doradcami podatkowymi, którzy pomogą zbudować bezpieczny i efektywny model działalności międzynarodowej.

Jeśli prowadzisz firmę w Polsce i rozważasz ekspansję zagraniczną, zaplanuj strategię podatkową na etapie przygotowania biznesu. Prawidłowo skonstruowana struktura może nie tylko ograniczyć podatek u źródła, ale również zwiększyć konkurencyjność i stabilność finansową Twojej firmy w dłuższej perspektywie.